Otomat çeliği, özellikle düşük maliyetli çelikler olarak önümüze çıkmaktadır. Hızlı sertleştirme işlemine tabi tutulduğunda kırılan parçalara tekrar işleme yapmaya olanak sağlar. Ayrıca bu çelikler uygun olduklarından herhangi bir parçaya yapılacak olan işlemeler daha da uygun maliyetlerde olmaktadır.
Bu çelikleri diğerlerinden ayıran en önemli özellik kolay işlenebilir olmalarıdır. Ayrıca bu sayede torna tezgahlarında yapılacak olan mantolama, delme, açma ve tornalama gibi çok sayıda işlemin uygun bir şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır..
Özellikle otomat çeliğinin işlenebilir olması diğer çeliklere nazaran daha fazla tercih edilmesine olanak sağlar. Bu da üretim aşamasında malzemelerinde daha yüksek kalitede olmasına yardımcı olur. Ayrıca malzemenin işlem süresi, kullanım ömrü ve birçok nokta daha kolay şekilde ilerletilebilir.
Bu sebeple otomat çelikleri, günümüzde birbirinden farklı alanlarda kullanılmakta olan çeliklerdendir. Bu çelikler, kullanıldıkları parçaları büyük oranda sertleştirmekte ve bu yönüyle parçanın daha dayanıklı olmasını sağlamaktadır.
Otomat Çeliği Nedir?
Otomat çeliği nedir, sorusu özellikle bu çelikleri çeşitli endüstriyel alanlarda kullanan bireylerin merak ettiği sorulardan biridir. Bu soruya verilebilecek en doğru cevap bu çeliği diğerlerinden ayıran özelliklerdir. Otomat çeliğinin en önemli özelliği üst düzey bir seviyede işlenebilir olmasıdır. Bu özellik sayesinde parçalara veya çeşitli tornalara daha kolay bir şekilde ekleme, çıkarma yapılabilmektedir.
Ayrıca otomat çelikleri diğerlerine göre daha temiz yüzeylerin elde edilebilmesine olanak sağlamaktadır. Bu nedenle sadece tornalama, diş açma vb. durumlar için değil aynı zamanda temiz ve pürüzsüz yüzeyler elde etmek için de otomat çeliği kullanılmaktadır. Genel olarak otomat çeliği, %0,07 ile %0,60 arasında karbon değerine sahiptir. Bununla birlikte kükürt oranı %0,15 ile %0,40 arasında değişiklik gösteren çeliklere de otomat çelik adı verilmektedir. Ayrıca fosfor oranı %0,07 ile %0,10 arasında değişen çeliklerdir.
Özellikle fosfor, kükürt ve karbon bu çeliklerin işlenebilir olma düzeylerini arttırdıkları için en önemli bileşenler arasında yer almaktadır. Bu nedenle üst düzey bir performans sağlanabilmesi ve sonradan malzemeye yapılacak olan işlemelerin daha kolay olabilmesi için otomat çeliği içerisindeki alaşım oranlarına da dikkat edilmesi gerekmektedir. Tüm bu alaşımlar otomat çeliğinin büyük oranda kırılganlık göstermesine ve daha kolay işlenebilir olmasına olanak sağlamaktadır.
Otomat Çeliği Kullanım Alanları
Otomat çeliği birçok özelliği sayesinde birbirinden farklı alanlarda aktif olarak kullanılmakta olan çeliklerden biridir. Çeşitli özellikleri, kullanım amaçları ve avantajları sebebiyle otomat çelikleri geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu alanlar genel olarak aşağıdaki gibidir;
- Otomotiv endüstrisi ve otomotivlerin çeşitli parçaları için kullanılır
- Sanayide kullanılmakta olan makineler için sürekli olarak tercih edilir
- Özellikle inşaat sektöründe vazgeçilmez çelik çeşitlerinden biridir
- Teçhizat alanları ve benzeri sektörlerde kullanılmaktadır.
- İnşaat malzemelerinin üretiminde tercih edilen çeliklerden biridir.
- Optik cihazlar, ölçüm cihazları ve hassas mekanik cihazları üretirken tercih edilebilir
Otomat çeliklerinin kullanım alanları genellikle yukarıdaki gibidir. Bu çelikler özellikleri nedeniyle sadece yukarıdaki alanlarla sınırlı kalmamakta aynı zamanda farklı endüstriyel alanlar için de tercih edilmektedir. Bunun başlıca nedeni otomat çeliğinin diğerlerine göre daha uygun maliyetli olmasıdır.
Otomat Çeliği Çeşitleri
İşlenebilirliği çok iyi olan otomat çeliği çeşitleri, üretimin hızlı ve büyük miktarlarda yapılmasını sağlayan diş açma, matkapla delme ve taret tornalarında raybalama gibi talaşlı imalat işlemleri için en uygun çelikler olarak tanımlanır. Kırılganlığı önlemek için mangan seviyeleri alaşımda yüksek kalır. İşlenmiş malzeme çok iyi yüzey özelliklerine sahiptir. Kolay talaş kaldırma özelliği sayesinde işlemciye kısa işleme süresi ve kesici takımın uzun süre kullanılabilmesini sağlar. İstenirse ısıl işlem görmüş otomotiv çeliklerine de uygulanabilir.
Otomat çelikleri inşaat, mühendislik ve otomotiv sektörlerinde, optik cihazlarda ve ölçüm cihazlarının hassas mekanik parçalarında bağlantı elemanı olarak kullanılmaktadır. Otomat çelikleri ısıl işlem görmüş ve ısıl işlem görmemiş olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Otomat çelikleri soğuk çekilmiş veya taşlanmış, h9 ve h11 toleranslarında tedarik edilir ve malzeme yüzeyleri parlaktır. Yuvarlak otomat çelikleri (h9 toleransı), altıgen otomat çelikleri (h11 toleransı) ve düz kesme çelikleri (h11 toleransı) mevcuttur.
Hafif kesme çelikleri, karbon içeriği %0,07 – %0,65, kükürt içeriği %0,15 – %0,40 ve fosfor içeriği %0.07 ile 0.11 arasındaki çeliklere denir. Kükürt ve fosfor, kısa, kırılgan talaş oluşumu yoluyla işlenebilirliği artırır. Kurşun ilavesi ayrıca işlenebilirliği daha yüksek bir seviyeye çıkarır
Otomat Çeliği Fiyatları
Otomat çeliği fiyatları birçok faktör doğrultusunda değişiklik gösterir. Bu nedenle net bir fiyat bilgisi verebilmek mümkün değildir. Ancak genel olarak otomat çelikleri diğer çelik çeşitlerine göre daha uygun maliyetlidir. Bu uygun maliyet hem kullanım aşamasında hem de satın alma aşamasında net fiyat olarak kendini göstermektedir.
Özellikle otomat adı verilen çeliklerin daha kullanılabilir ve çeşitli aşamalarda işlenebilir olması, kullanıcılarına büyük oranda avantaj sağlar. Bu avantajlar hem maddiyat hem de pratiklik açısından ön plana çıkmaktadır.
Genel olarak bakıldığında otomat çelikleri sahip oldukları bileşen ve alaşım değerleri doğrultusunda net bir fiyata sahip olurlar. Bu da fiyatların net olarak bir aralıkta bulunmasını engeller. Ancak satın alınacak olan miktar, çelik ebatları, çelik bileşenleri ve alaşımları hesaplanarak net fiyat elde edilebilir. Otomat çeliği fiyatlarını öğrenmenin bir diğer kolay yolu ise satıcı firmalar ile iletişime geçmektir. Otomat çeliği üreticileri bu çeliklerin net fiyatları hakkında bilgi alabilmenize olanak sağlamaktadır.
Otomat Çeliği Özellikleri
Otomat çeliği farklı kullanım amaçları doğrultusunda tercih edilen ve birbirinden farklı özelliklere sahip olan çeliklerden biridir. Bu nedenle bu çeliklerin birbirinden farklı özelliklere sahip olması mümkündür. Ancak otomat çeliğinin genel özellikleri sahip oldukları bileşenler ve alışımlar doğrultusunda şekillenmektedir. Otomat çeliği özellikleri genel olarak aşağıdaki gibidir;
- Torna işleme hızıyla uyumludur. Bu sayede daha uzun bir şekilde kesici ömrü sağlayabilir.
- Çeliği kesmek için gerekli kuvvet gereksinimi oldukça düşüktür. Bu da büyük oranda avantaj sağlamaktadır.
- İşleme aşamasından sonra elde edilen parçaların iyi bir yüzey kalitesine sahip olmaları mümkündür. Otomat çeliklerinin en çok tercih edilmesinin sebeplerinden biri de budur.
- Otomat çelikleri genel olarak düşük ölçüm toleranslarına sahiptir. Bu da yaygın bir şekilde kullanılmasına olanak tanır.
- Otomat çeliklerinin talaş kırılganlığı da oldukça iyidir. Bu da kolay işlenmeye olanak sağlar.
Genel olarak yukarıdaki özelliklere sahip olan otomat çelikleri günümüzde otomotiv endüstrisi, inşaat sektörü ve sanayi makinelerinin imalatlarında kullanılmaktadır. Geniş bir kullanım alanına sahip olmasının temel nedeni çeşitli özelliklerinin bulunmasından kaynaklıdır.
Kurşunlu Otomat Çeliği
Kurşunlu otomat çeliği günümüzde sıklıkla tercih edilmese de en önemli çeliklerden biri olarak kabul edilir. Normal otomat çeliklerine kurşun bileşenlerinin eklenmesiyle elde edilen kurşunlu otomat çelikleri, çeşitli aksiyonların elde edilmesi için tercih edilmektedir.
Ancak kurşun her zaman istenilen verimi vermemektedir. Bu nedenle otomat çeliklerinin kullanım alanlarında genellikle kurşunsuz olanları tercih edilir. Kurşunsuz çelikler daha fazla işlevselliğe sahiptir. Ayrıca kurşun alaşımları otomat çeliklerinin istenilen işlevselliğinin ve yüzey temizliğinin kaybedilmesine de neden olabilir. Günümüzde kurşun yerine genel olarak kükürt tercih edilmektedir. Kükürt sayesinde çeliklerde büyük oranda pürüzsüzlük ve işlenebilirlik oranı yakalanır.
Otomat çeliği ölçüleri de genel olarak kükürt üzerinden yapılmaktadır. Bu nedenle 4140 çelik çeşitlerinde de olduğu gibi bu çeşitte de durum aynıdır.
Kurşunsuz Otomat Çeliği
Kurşunsuz otomat çeliği daha kolay bir kullanım imkanına sahip olduğu için daha çok tercih edilir. Bu sebeple kullanım alanı kurşunlu çeliklere göre daha geniş ve fazladır. Daha işlevsel olan kurşunsuz çelikler sahip oldukları kükürt oranı sayesinde de büyük oranda işlenebilir olurlar.
Bu da kurşunsuz otomat çeliklerinin hassas makine parçaları başta olmak üzere mobilyalar, makine teçhizatları, inşaat sektörü ve her türlü bağlantı elemanlarında kullanabilmesine olanak tanır. Ayrıca kurşunsuz çeliklerin kullanım alanları sadece bunlarla da sınırlı değildir. Aynı zamanda beyaz eşya sanayisinde de kurşunsuz çelikler tercih edilmektedir.
Üst düzey standartlara sahip olan kurşunsuz çelikler, otomat çelikleri üreticileri tarafından da tercih edilmekte ve üretim açısından da kurşunsuzlar daha fazla olmaktadır. Bunun en büyük sebebi hem bu çeliklerin uygun maliyet sınırlarında kalabilmesini sağlamak hem de sahip oldukları işlevselliği bozmamaktır. Bununla birlikte kurşunlu ve kurşunsuz olarak birbirinden ayrılan bu iki çelik modelinin de kullanıldığı birçok alan bulunmaktadır.
OTOMAT ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ |
|||||||||
| Malz. No. | DIN (ESKİ) | DIN (YENİ) | SAE / AISI | C | Si | Mn | Pmax | S | Pb |
ISIL İŞLEM UYGULANMAYAN |
|||||||||
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | 0.00-0.12 | 0.10-0.35 | 0.75-1.10 | 0.03 | 0.08-0.13 | – | |
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 0.90-1.30 | 0.11 | 0.27-0.33 | – |
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 0.90-1.30 | 0.11 | 0.27-0.33 | 0.20-0.35 |
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 1.00-1.50 | 0.11 | 0.34-0.40 | – |
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 1.00-1.50 | 0.11 | 0.34-0.40 | 0.20-0.35 |
SEMENTASYON YAPILABİLEN |
|||||||||
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | 0.00-0.12 | 0.10-0.35 | 0.75-1.10 | 0.03 | 0.08-0.13 | – | |
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | 0.07-0.13 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | 0.20-0.35 | |
| ISLAH EDİLEBİLEN | |||||||||
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | 0.32-0.39 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | – | |
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | 0.42-0.50 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | – | |
| 1.0728 | 60 S 20 | – | 0.57-0.65 | 0.10-0.30 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.18-0.25 | – | |
OTOMAT ÇELİKLERİ KULLANIM YERLERİ |
||||
| Malz. No. | DIN | DIN (YENİ) | SAE / AISI | KULLANIM YERLERİ |
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | Otomotiv endüstrisinde, aparat ve cihaz yapımında seri imalat parçaları | |
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın |
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın |
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar | |
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, kurşun ilavesi ile daha iyi talaşlı işlenebilirlik | |
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren orta dayanımlı seri parçalar | |
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar | |
| 1.0728 | 60 S 20 | – | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar | |
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar |
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parç. Kurşun ilaveli |
Sıkça Sorulan Sorular
Web sitemizde bulunan içeriklere göz atıp sipariş oluşturabilirsiniz.
Otomat çeliği siparişi vermeden önce hangi amaçla kullanılacağını bilmek önemlidir. Öncelikle kullanım amacını belirledikten sonra dilediğini otomatik çeliği çeşidini sipariş verebilirsiniz.
